Słownik - Kotły

A 

• Adsorpcyjna pompa ciepła 

Urządzenie, które działa wykorzystując właściwości niektórych materiałów, np. zeolitu. Zeolit wchłania parę wodną, którą wiąże ze sobą (możliwość adsorpcji) i oddaje ciepło na poziomie temperaturowym ok. 300°C. Wytworzone ciepło można wykorzystać do ogrzania domu. 

B 

• Bufor 

Bufor pozwala połączyć w jedną całość różne źródła ciepła. Dzięki niemu można z powodzeniem połączyć ze sobą dwa urządzenia, np. pompy ciepła i kotły gazowe lub gazowe, kotły na paliwa stałe. Zbiornik buforowy jest także połączyć ze sobą otwartą instalację grzewczą z zamkniętą. 

• Bilans energetyczny budynku 

Bilansem energetycznym budynku nazywa się porównanie zysków i strat energii cieplnej. Dzięki tym obliczeniom możliwe jest tworzenie domów energooszczędnych i pasywnych. 

C 

• Ciąg kominowy 

Ciągiem kominowym nazywa się różnicę wynikającą z gęstości ciepłego powietrza znajdującego się wewnątrz komina a chłodnego powietrza, wpływającego do przewodu z zewnątrz. Dzięki tej różnicy pojawia się ruch spalin i dymu. Wędrują one od samego dołu komina ku jego wylotowi. 

Jego siła zależna jest również od wysokości przewodu kominowego, jak również jego przekroju. Ciąg kominowy najsłabszy jest latem, a najmocniejszy zimą. Wszystko za sprawą wiatru, który może ciąg osłabić lub wzmocnić. 

• Centralne ogrzewanie (CO, c.o.) 

Centralne ogrzewanie (CO, c.o.) to możliwość ogrzewania wielu pomieszczeń z jednego źródła ciepła, które jest zainstalowane w jednym z pomieszczeń albo w osobnym, specjalnym pomieszczeniu gospodarczym, który potocznie nazywa się kotłownią. 

Centralne ogrzewanie składa się z trzech części: 

• źródła ciepła, którym najczęściej jest piec (gazowy, olejowy, na paliwa stałe) oraz urządzenie pomocnicze. Elementy te są odpowiedzialne za wytworzenie określonej ilości energii; 
• systemu pozwalającego na dystrybucję ciepła — dzięki specjalnej instalacji (systemowi rur i cieczy lub kanałom powietrznym) wytworzona w kotle energia zostaje rozprowadzona do poszczególnych pomieszczeń, które czekają na ogrzanie; 
• elementy, które odpowiedzialne są za przekazanie wytworzonego ciepła do pomieszczeń, np. ogrzewanie płaszczyznowe (podłogowe, ścienne lub sufitowe), grzejniki, anemostaty czy kratki grzewcze. 

• Charakterystyka energetyczna budynku 

Jest to dokument, w którym można znaleźć wszelkie obliczenia, które dotyczą zapotrzebowania na energię, jaka potrzebna jest do ogrzewania i wentylacji, a także przygotowania ciepłej wody użytkowej, klimatyzacji oraz oświetlenia. 

Charakterystyka energetyczna budynku to bardzo ważny dokument urzędowy, który pozwala na dokładne oszacowanie kosztów eksploatacji związane z ogrzewaniem domu oraz przygotowaniem c.w.u. Każdy właściciel domu musi posiadać taki dokument. Taka konieczność wynika z nowelizacji warunków technicznych, jakie powinny spełniać budynki. Nowelizacja została uchwalona w 2013 roku.  

Mówiąc o charakterystyce energetycznej budynku należy wziąć pod uwagę warunki, które są bezpośrednio związane z energochłonnością: 

• współczynnik przenikania ciepła dotyczący przenikania ciepła przez przegrody zewnętrzne budynku (EU); 
• zapotrzebowanie budynku na nieodnawialną energię pierwotną (EP). 

Ważne jest to, że każde z wymienionych wyżej kryteriów ma ustalony limit, który nie może zostać przekroczony. 

Charakterystyka energetyczna budynku pozwala sprawdzić, czy zostały spełnione warunki prawne, a także określić wspomniane wyżej wartości. Jest to dokumentacja niezbędna, która pozwala uzyskać pozwolenie na budowę. Stanowi ona integralną część każdego projektu architektoniczno-budowlanego. 

• Ciepła woda użytkowa (CWU, c.w.u.) 

Jest to produkt, który powstaje podczas podgrzania zimnej wody wodociągowej ciepłem pochodzącym z sieci lub z pompy ciepła, kotła gazowego, olejowego lub na paliwa stałe. Wyprodukowane ciepło trafia do instalacji grzewczej w budynku, gdzie wykorzystuje się jego nie tylko do ogrzania mieszkania, ale również do podgrzania wody. Produkcja ciepłej wody użytkowej odbywa się w specjalnym wymienniku ciepła. 

• Cichy kocioł gazowy 

Jest to kocioł gazowy, który emituje niewielki hałas, dzięki czemu nie jest uciążliwy dla użytkowników i można go zamontować w pomieszczeniach mieszkalnych (np. w kuchni lub w łazience) albo w ich pobliżu. 

Chcąc sprawdzić, czy kocioł gazowy należy do cichych urządzeń, należy sprawdzić jego dane techniczne, w których musi być określony poziom mocy akustycznej. Parametr ten określa, jak głośno pracuje piec, jednak warto tutaj mieć na uwadze, że wartość odnosi się do warunków laboratoryjnych. Do uszu człowieka dobiegać będzie tzw. ciśnienie akustyczne, które jest zależne od warunków, w jakich będzie pracował kocioł, np. jeśli kocioł będzie zabudowany, efekt akustyczny kotła może się wzmagać. Obudowa będzie bowiem działać jak pudło rezonansowe.  

Moc akustyczna najwyższej klasy kotłów, które pracują z pełną mocą grzewczą wynosi ok. 40 dB (A). To, co będzie dobiegało do uszu użytkowników zależy w dużej mierze od miejsca montażu i warunków pracy kotła. 

• Cyrkulacja wody użytkowej 

Cyrkulacją wody użytkowej nazywa się dodatkową rurkę, którą należy poprowadzić od zbiornika do najdalej położonych punktów, z których pobierana jest ciepła woda użytkowa. Rurak musi być wyposażona w dodatkową pompę, tzw. pompę cyrkulacyjna. Urządzenie to załącza się co jakiś czas, dzięki czemu możliwy jest przepływ wody. Rozwiązanie to sprawia, że chłodna woda znajdująca się w rurach ponownie trafia do zbiornika, a na jej miejsce dopływa ciepła woda o odpowiedniej temperaturze. Rozwiązanie to sprawia, że po odkręceniu kranu od razu płynie ciepła woda.  

Warto mieć na uwadze, że cyrkulacja powoduje straty energii, a co za tym idzie — także wyższe koszty ogrzewania wody, jednak poprawia komfort jej użytkowania. Aby znacznie ograniczyć dodatkowe koszty, należy tak ustawić pompę cyrkulacyjną, aby pracowała w czasie, kiedy użytkownicy korzystają z c.w.u. 

• Czujnik ciśnienia 

Czujnik ciśnienia jest urządzeniem, które przetwarza fizyczną wielkość "ciśnienia" na typowy sygnał przemysłowy. Inaczej nazywa się go przekaźnikiem lub przetwornikiem ciśnienia. 

• Czujnik temperatury 

Czujnik temperatury jest podstawowym elementem wyposażenia w każdym sterowniku. Ten element dokonuje pomiaru i przekazuje uzyskaną informację na temat poziomu temperatury w instalacji lub kotle. Przekazana informacja jest wykorzystywana przez sterownik, który odpowiednio zarządza urządzeniem, np. włącza je lub wyłącza. Od tego, jaka jest sprawność czujnika temperatury zależy w dużej mierze efektywność systemu grzewczego. 

D 

E 

• Energia elektryczna 

Moc elektryczna to nic innego, jak szybkość w danej jednostce czasu, z jaką energia elektryczna przekazywana jest po obwodzie elektrycznym. Mówiąc prościej — jest to ilość energii, która zużywana jest lub generowana przez określony element w danej chwili. 

• Energia użyteczna (użytkowa), EU [kWh/m2 rok] 

Jest to energią, którą trzeba dostarczyć do ogrzewanych pomieszczeń, które znajdują się w domu. Tylko wtedy użytkownik odczuje w nich wymaganą temperaturę. 

• Energia końcowa, EK [kWh/m2 rok] 

Jest to energia, za którą użytkownik musi zapłacić, np. po określeniu zużycia gazu ziemnego lub prądu, w ciągu roku. Inaczej mówiąc — jest to energia, którą dostarcza się do budynku w postaci energii paliwa czy energii elektrycznej, która potrzebna jest, aby w budynku panowała odpowiednia temperatura. Energię tę wykorzystuje się nie tylko do ogrzewania pomieszczeń, ale również do ogrzewania powietrza wentylacyjnego, wody użytkowej. Chcąc obliczyć wspomniany poziom energii należy uwzględnić wszystkie straty, które powstają podczas wytwarzania i przesyłania ciepła wewnątrz domu lub innego budynku. 

• Energia pierwotna (nieodnawialna energia pierwotna), EP [kWh/m2 rok] 

Energia pierwotna nieodnawialna uwzględnia zapotrzebowanie budynku na energię końcową, a także dodatkowe nakłady energii, które potrzebne są do wyprodukowania paliwa, jego transportu, a także magazynowania. Energia pierwotna nieodnawialna uzależniona jest od konstrukcji budynku, sposobu, w jaki jest ogrzewany, a także rodzaju paliwa, które wykorzystywane jest do ogrzania obiektu. 

Zapotrzebowanie na energię pierwotną można odnaleźć np. w świadectwie charakterystyki energetycznej budynku. 

F 

• Funkcja odzyskiwania ciepła ze spalin 

Jest to funkcja, przez którą należy rozmieć wszelkie działania i technologie, które mają na celu odzyskanie ciepła i powtórne wykorzystanie go do ogrzewania domu. Najczęściej funkcję odzyskiwania ciepła ze spalin można odnaleźć w rekuperacji.  

Aby mówić o funkcji odzyskiwania ciepła ze spalin, należy w instalacji kominowej należy zainstalować dodatkowy wymiennik ciepła, który będzie odbierał ciepło znajdujące się w spalinach i przekazywał go do ogrzewania wody. 

G 

• Gaz płynny (LPG) 

Jest to rodzaj gazu, który użytkownicy domów jednorodzinnych mogą wykorzystać do ogrzania budynków, wykorzystując w tym celu dopasowane piece gazowe. Na uwagę zasługuje jednak fakt, że producenci urządzeń zalecają do zasilania kotłów gaz zwany propanem. Użytkownicy, którzy zdecydują się na LPG będą zmuszeni wydzierżawić lub kupić specjalny zbiornik, w którym będą gromadzić gaz płynny. 

H 

I 

J 

K 

• Klasa energetyczna kotła co (kotła centralnego ogrzewania) 

Jest to parametr, który pozwala porównać różne rodzaje kotłów dostępnych na rynku. Kotły gazowe znakowane są podobnie, jak lodówki, telewizory czy odkurzacze. Im klasa energetyczna kotła CO (kotła centralnego ogrzewania) oznaczona jest literą alfabetu bliższą początkowi, tym kocioł jest bardziej energooszczędny. Co więcej, warto również zwrócić uwagę na plusy znajdujące się przy literce. Im jest ich więcej, tym lepiej. 

• Kocioł elektryczny 

Jest to urządzenie jednofunkcyjne, dzięki któremu można ogrzać budynek, a także ciepłą wodę użytkową, jeśli kocioł współpracuje ze specjalnym zasobnikiem. W użyciu dostępne są niewielkie i lekkie urządzenia wiszące oraz kotły stojące, które mają znacznie większą moc i zazwyczaj wbudowany zasobnik na c.w.u. (ciepłej wody użytkowej) 

Kocioł elektryczny ma bardzo prostą budowę. Za wytworzenie ciepła najczęściej odpowiada grzałka, czyli inaczej mówiąc metalowy drut oporowy, który ma specjalną osłonę. Ta najczęściej wykonana jest ze stali miedzi lub mosiądzu. Wspomniana osłona jest ważnym elementem wyposażenia, ponieważ zabezpiecza grzałkę przed bezpośrednim kontaktem z wodą. Kotły elektryczne wyposażone są w jedną lub kilka grzałek. To od ich ilości uzależniona jest moc kotła. 

• Kocioł gazowy 

Urządzenie, które wykorzystuje się do ogrzewania wody, która zasila centralne ogrzewanie, jak również dostarczenia użytkownikom ciepłej wody użytkowej (CWU, c.w.u.). 

• Kocioł gazowy wiszący 

Jest to kocioł, który pracuje prawidłowo wisząc. Patrząc na definicję należy mieć na uwadze, że jest to niewielkie urządzenie, które z powodzeniem można wykorzystać w łazienkach i kuchniach. Warto podkreślić, że kotły gazowe wiszące mają niebanalny design, dzięki czemu można je wyeksponować w dowolnym miejscu, nie martwiąc się, że utraci ono na swojej elegancji i estetyce. 

• Kocioł gazowy stojący 

Jest to duża konstrukcja, pozwalająca ogrzać budynek i wytworzyć ciepłą wodę użytkową c.w.u., CWU). Od kotłów wiszących, kotły stojące różnią się tym, że potrzeba dla nich wygospodarować osobne, wentylowane pomieszczenie. Z racji większej mocy i gabarytów najczęściej instaluje się je w pomieszczeniach gospodarczych domów jednorodzinnych. 

• Kocioł jednofunkcyjny 

Kocioł jednofunkcyjny posiada zasobnik wody, w którym znajduje się ciepła woda zasilająca grzejniki. Oznacza to, że wykorzystuje się go do ogrzewania pomieszczeń znajdujących się w budynku. Kocioł jednofunkcyjny nie jest w stanie wytworzyć ciepłej wody użytkowej (c.w.u.), chyba że użytkownik dokupi do niego dodatkowy zasobnik. 

• Kocioł dwufunkcyjny 

Jest to urządzenie, które ogrzewa nie tylko wodę potrzebną do prawidłowego działania centralnego ogrzewania, ale również ciepłą wodę użytkową. Wszystko za sprawą znajdującego się w kotle płytowego wymiennika, który pełni dwie funkcje: ogrzewa wodę do c.o. (centralnego ogrzewania) oraz c.w.u (ciepłą wodę użytkową).  

Ciepła woda użytkowa (CWU, c.w.u.) przygotowywana jest w kotle w sposób przepływowy, co oznacza, że zimna woda wodociągowa w momencie odkręceni kranu przepływa przez wymiennik, w którym jest ogrzewana do określonej temperatury, a następnie płynie do kranu. 

• Kocioł z otwartą komorą spalania 

Inaczej nazywany kotłem atmosferycznym. Jest to urządzenie, które do prawidłowej pracy potrzebuje powietrza z pomieszczenia, w którym jest zainstalowany. W związku z niebezpieczeństwem pojawienia się tlenku węgla i zarazem możliwości zatrucia się nim przez użytkowników należy mieć absolutną pewność, że do miejsca, gdzie zostanie zamontowany taki kocioł, stale dopływa świeże powietrze, a ciąg kominowy jest prawidłowy. 

• Kocioł gazowy z zamkniętą komorą spalania 

Jest to kocioł gazowy, który do prawidłowego funkcjonowania potrzebuje specjalnej rury, którą do kotła doprowadzane jest powietrze, a także usuwane są produkty spalania. Wspomniany element instaluje się w przewodzie kominowym. Można ją także wyprowadzić na zewnątrz przez dach lub ścianę. Tego rodzaju kotły są bezpieczne dla użytkowników, ponieważ zagrożenie zatruciem się tlenkiem węgla jest niewielkie. 

• Kocioł kondensacyjny 

Jest to rodzaj kotła, w którym energia, która w tradycyjnych kotłach ulatnia się wraz z parą wodną, w kotle kondensacyjnym jest odzyskiwana. Dzieje się tak za sprawą wymiennika ciepła, którego zadaniem jest właśnie odzysk ciepła pochodzącego ze spalin. 

Zasada działania kotła kondensacyjnego jest prosta — woda, która znajduje się w centralnym ogrzewaniu wraca do wymiennika ciepła. Urządzenie pobiera ciepło powstałe ze spalin. Spaliny są schładzane do temperatury, w której woda skrapla się w wymienniku. Następnie tworzy się para wodna — kondensat, który trafia do kanalizacji. 

• Kontrolowane spalanie 

Jest to funkcja niektórych kotłów gazowych, które mogą kontrolować jakość spalanego paliwa. Dzięki temu możliwe jest zapewnienie optymalnej pracy kotła, zawsze z maksymalną sprawnością. Oznacza to, że kocioł gazowy będzie maksymalnie wykorzystywał energię, która skumulowana jest w paliwie, co sprawi, że użytkownik będzie otrzymywał niższe rachunki za gaz.  

• Koncentryczny system powietrzno-spalinowy 

Koncentryczny system powietrzno-spalinowy pozwala na odprowadzanie spalin i doprowadzenie powietrza do kotłów z zamkniętą komorą spalania. Jest to standard, o którym mówi się przede wszystkim przy gazowych kotłach kondensacyjnych. 

Wspomniany system stosuje się również w budynkach jednorodzinnych, w których wykorzystuje się jeden przewód powietrzno-spalinowy oraz w budynkach wielokondygnacyjnych, gdzie kilka urządzeń gazowych podłącza się zazwyczaj do zbiorczego komina.  

Koncentryczny system powietrzno-spalinowy pozwala na odprowadzenie spalin w sposób tradycyjny (czyli przez komin) albo przez ścianę. W drugim wypadku należy założyć, że jest to wolnostojący budynek jednorodzinny, rekreacji indywidualnej albo zagrodowy. W takim wypadku nominalna moc cieplna kotła nie może być większa niż 21 kW. 

• Komin 

Jest to konstrukcja pozwalająca przenosić spaliny, jeśli mowa o kominie spalinowym lub przenosząca zużyte powietrze, jeżeli mowa o kominie wentylacyjnym. Może być to konstrukcja, która jest integralną częścią budynku lub osobną konstrukcją, która stoi obok niego lub jest do niego przyłączona. 

• Komfort c.w.u (komfort ciepłej wody użytkowej) 

Jest to ilość ciepłej wody użytkowej, którą będzie dysponował użytkownik. Komfort w dużej mierze zależy od sposobu jej ogrzewania. 

L 

Ł 

• Łagodny start 

Jest to start, w którym kocioł osiąga mniejszą moc grzewczą, np. 40% mocy maksymalnej i od tego momentu dopasowuje się do zapotrzebowania budynku na ciepło. Taki start kotła powoduje zmniejsza zużycie gazu. 

M 

• Moc kotła 

Moc kotła jest parametrem, który określa się w jednostkach mocy [kW], czyli kilowatach. Jest to maksymalna moc, jaką piec może osiągnąć wykorzystując paliwo rekomendowane przez producenta.  

N 

O 

• Obieg grzewczy 

Obiegiem grzewczym nazywa się układ połączeń hydraulicznych, do którego należy odebranie ciepła pochodzącego ze źródła i przekazanie go do poszczególnych pomieszczeń. W tym celu wykorzystywane jest ogrzewanie płaszczyznowe (najczęściej podłogowe) oraz grzejniki. 

• Ogrzewanie elektryczne 

Ogrzewanie elektryczne polega na przemianie energii elektrycznej w ciepło w określonym elemencie oporowym, którym może być pręt, drut albo metalowa taśma. 

• Ogrzewanie gazowe 

Ogrzewanie gazowe, które wymaga stworzenia instalacji gazowe, zapewnia w domu nie tylko ciepłe powietrze, ale również podgrzanie ciepłej wody użytkowej. Gaz rozprowadza się po budynku używając w tym celu rur, które umieszcza się w ścianach budynku, a także pod podłogą (jeżeli użytkownik wybierze gazowe ogrzewanie podłogowe). Ostatnim elementem instalacji są grzejniki, które oddają ciepło do pomieszczenia. 

• Ogrzewanie niskotemperaturowe 

Jest to system ogrzewania, który charakteryzuje się obniżoną temperaturą czynnika grzewczego, jaki wykorzystywany jest w systemach centralnego ogrzewania. Zaletą ogrzewania niskotemperaturowego jest cyrkulacja powietrza, która pozwala odczuć komfort cieplny w pomieszczeniach. 

• Ogrzewanie płaszczyznowe 

System ogrzewania niskotemperaturowego, który wytworzone w wymienniku ciepło przekazuje do pomieszczeń przez otaczające je przegrody. Niższa temperatura czynnika grzewczego w tego rodzaju ogrzewaniu nadrabiana jest przez większą powierzchnię grzewczą. 

• Ogrzewanie c.w.u. (ogrzewanie ciepłej wody użytkowej) 

Jest to system, który pozwala ogrzać ciepłą wodę użytkową. Można w tym celu wykorzystać zarówno kotły gazowe, olejowe, jak i elektryczne. Decydując się na jedno z rozwiązań, warto zwrócić uwagę na to: 

• jakiego komfortu ciepłej wody oczekują użytkownicy — chodzi o jej ilość; 
• czy w budynku ma być jeden, czy kilka punktów poboru c.w.u., które mogą być jednocześnie używane; 
• w jakiej odległości będą poszczególne punkty poboru wody od kotła albo zbiornika — cyrkulacja wody użytkowej; 
• ile miejsca użytkownik ma do dyspozycji; 
• czy w budynku jest dostęp do wody twardej, czy miękkiej; 
• czy urządzenie podgrzewające wodę będzie współpracowało z innymi źródłami ciepła, np. kolektorami słonecznymi. 

• Okresy gwarancyjne 

Okres ochrony gwarancyjnej ustalany jest indywidualnie przez gwaranta. Jeżeli nie zastrzeżono określonego terminu, gwarancja wynosi 2 lata, które liczy się od dnia, w którym kocioł został wydany kupującemu. Okres gwarancyjny może trwać nawet dożywotnio. 

P 

• Płytowy wymiennik ciepła 

Jest to urządzenie bezprzeponowe, dzięki któremu można zmniejszyć koszty związane z ogrzewaniem i chłodzeniem budynku. 

Płytowy wymiennik ciepła zbudowany jest z cienkich płyt, które połączone są ze sobą. Działanie urządzenia polega na wymianie ciepła pomiędzy nośnikami w formie gazowej lub płynnej. Obrót ciepłem odbywa się zazwyczaj pomiędzy dwoma rodzajami przekaźników. 

• Pompa cyrkulacyjna 

Jest to urządzenie, które służy do tłoczenia wody o podwyższonej temperaturze w instalacjach, których zadaniem jest przygotowanie ciepłej wody użytkowej. Dzięki pompom cyrkulacyjnym możliwe jest utrzymanie stałego ciśnienia, a także temperatury cieczy, w każdym punkcie, który znajduje się w układzie. Tego rodzaju rozwiązanie sprawdza się zarówno w domach jedno- lub wielorodzinnych, jak i w obiektach przemysłowych i użyteczności publicznej, czyli wszędzie tam, gdzie stały dostęp do ciepłej wody użytecznej jest potrzebny przez cały czas.  

R 

• Regulacja pogodowa 

Regulacja pogodowa polega na sterowaniu temperaturą wody, która zasila ogrzewanie domu. Należy ona do najbardziej efektywnych sposobów regulacji dla kotłów kondensacyjnych, a także pomp ciepła. Sprawność regulacji pogodowej będzie tym większa, im niższa będzie temperatura wody grzewczej. Im wyższa efektywność regulacji pogodowej, tym mniejsze będą koszty ogrzewania budynku. 

S 

• Spaliny 

Jest to mieszanina gazów, które powstają w procesie spalania określonego paliwa, np. gazu ziemnego, oleju, biopaliw czy paliw stałych.  

• Sprawność kotła 

Sprawność kotła to nic innego, jak stosunek energii, którą wprowadza się do urządzenia grzewczego w postaci paliwa, np. gazu, do energii cieplnej, którą otrzymuje się w procesie spalania wspomnianego paliwa. Im wartość parametru jest większa, tym mniejsze rachunki za ogrzewanie otrzymuje właściciel budynku. Co więcej, większa sprawność kotła przekłada się również na mniejszą emisję zanieczyszczeń do atmosfery. 

• System odprowadzania spalin 

Wyróżnia się dwa rodzaje systemów odprowadzania spalin — nadciśnieniowe i podciśnieniowe. Zadaniem obu jest usunięcie gazów spalinowych do atmosfery, które powstały w procesie spalania w urządzeniu grzewczym.  

T 

• Temperatura wrzenia 

Jest to temperatura, przy której ciśnienie otoczenia jest równe ciśnieniu, które powstaje w parze wodnej, co skutkuje, że parowanie następuje w całej objętości cieczy.  

U 

W 

• Wymiennik ciepła (nagrzewnicy) 

Jest to urządzenie, które umożliwia wymianę ciepła pomiędzy płynami o różnych temperaturach. Zasada działania jest prosta i polega na wymianie ciepła dzięki zjawisku konwekcji i przewodzenia. Gorący płyn przekazuje swoją energię do ścianki lub powierzchni rurek, a następnie ciepło przewodzone przez te elementy dociera do zimnego płynu, który je pobiera. 

• Wymiennik spaliny-woda 

Jest to wymiennik ciepła, w którym wytworzone w procesie spalania spaliny przekazują swoje ciepło wodzie grzewczej odpowiedzialnej za zasilanie domowego ogrzewania.  

V 

XY 

Z 

• Zapotrzebowanie na moc grzewczą kotła 

Zapotrzebowanie na moc grzewczą kotła wyrażane jest przez strumień ciepła, który kocioł grzewczy musi dostarczyć do pomieszczenia. Wartość wylicza się za pomocą określonego wzoru. Jest to suma strumienia ciepła, które przenika przez przegrody wnętrza w warunkach obliczeniowych oraz strumienia ciepła, które równoważy straty ciepła potrzebne do wentylacji pomieszczeń. Wszystkie wzory, które potrzebne są do obliczenia zapotrzebowania na moc grzewczą kotła można znaleźć w normie PN-B-03406:1994. 

• Zasobnik wody 

Jest to zbiornik, w którym przechowuje się ciepłą wodę użytkową oraz tę potrzebną do ogrzania pomieszczeń.  

• Zawór trójdrogowy 

Inaczej zwany zaworem trójdrożnym. To element, który wykorzystuje się w wielu instalacjach centralnego ogrzewania. Głównym zadaniem tego elementu jest "przekierowanie" ogrzanej wody do rozmaitych odbiorników, dzięki czemu możliwe jest korzystanie z więcej niż jednego źródła ciepła albo ochrona kotła przed korozją. 

• Zbiornik wody 

Zbiornik wody grzewczej to element instalacji c.o. (instalacji centralnego ogrzewania), który może pełnić w niej różne funkcje. Wszystko zależy od jego pojemności oraz sposobu, w jaki został włączony w obieg. Odpowiednio dobrany zbiornik wody znacznie poprawia sprawność układu — zarówno spalanie w kotle, jak i dystrybucję ciepła. Co więcej, instalacje wyposażone w zbiorniki wody grzewczej powodują zmniejszenie emisji zanieczyszczeń.