Bezpieczne instalacje, czyli bezołowiowe złączki do instalacji wody pitnej od SANHA w świetle nowych przepisów europejskich.

SANHA od lat dostarcza złączki przeznaczone do instalacji wody pitnej, stawiając na materiały w pełni zgodne z najnowszymi wymogami higienicznymi i środowiskowymi. W centrum naszej uwagi znajdują się systemy Purafit® i Purapress®, a także bezołowiowe przedłużki mosiężne, które zyskują znaczenie w kontekście zmian prawnych i rosnącej świadomości zdrowotnej.

Purafit® i Purapress® – czysta woda, bez kompromisów

Purafit® – to seria gwintowanych złączek wykonanych ze stopu CuZn21Si3P (CW724R), zgodnie z PN-EN 12164, w pełni bezołowiowego, odpornego na dezynkryfikację i korozję naprężeniową.

Purapress® – to złączki do połączeń zaciskanych stosowanych do łączenia rur miedzianych, stalowych oraz nierdzewnych również wykonane z bezołowiowego stopu, CuSi (CW724R),

Oba systemy są zgodne z najnowszymi przepisami DWD (Dyrektywa Wodno-Pitna 2020/2184) i posiadają liczne atesty higieniczne, jak np. PZH,DVGW, WRAS, KIWA.

Przedłużki mosiężne bezołowiowe – mały element, wielkie znaczenie

Przedłużki instalacyjne - to popularne kształtki powszechnie stosowane przy montażu armatury (np. baterii, zaworów, liczników). Tradycyjne złączki w celu osiągnięcia lepszej obrabialności wykonywane były ze stopów mosiądzu zawierających ołów. Niektóre stopy mosiądzu mogą zawierać nawet 2–3% ołowiu. Ołów może się wypłukiwać do wody, szczególnie przy długim kontakcie z ciepłą wodą. Jego toksyczne działanie jest szkodliwe szczególnie dla dzieci i kobiet w ciąży.

Przepisy UE i przyszłość instalacji wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi.

Od 2027 r. w UE obowiązywać będą przepisy dopuszczające jedynie te komponenty (metale i stopy ), które znajdują się na tzw. Pozytywnej Liście. Pozytywna Lista - to wykaz substancji, materiałów, produktów lub podmiotów, które zostały zatwierdzone do stosowania lub zostały uznane za bezpieczne i zgodne z przepisami w określonym kontekście prawnym, technicznym lub sanitarnym.

Do 2032 r. limity dopuszczalnego ołowiu w wodzie zostaną obniżone do 5 µg/l, a instalacje zawierające stopy ołowiowe będą stopniowo wycofywane z użytku.

Unijna inicjatywa REACH rozważa oznaczenie ołowiu jako substancji wzbudzającej szczególne obawy (SVHC), co może oznaczać pełny zakaz jego stosowania w materiałach instalacyjnych już od 2028 roku.

Obecnie w Niemczech obowiązują przepisy zakazujące stosowania mosiądzu zawierającego ołów w instalacjach pitnych od stycznia 2028.

Jaki zatem typ mosiądzu nie powinien być stosowany w instalacjach wody pitnej?

• Mosiądz z wysoką zawartością ołowiu: Oznaczenia wg PN-EN 12165 : CuZn39Pb3, (CW614N), CuZn40Pb2 (CW617N) – o ile nie mają atestu do wody pitnej.
• Mosiądz podatny na odcynkowanie (porowaty lub pękający pod wpływem wody), który zawiera zbyt dużo cynku (np. ponad 37%). Pod wpływem wody pitnej (szczególnie miękkiej lub lekko kwaśnej) zachodzi zjawisko odcynkowania – cynk się wypłukuje, a mosiądz traci wytrzymałość i staje się kruchy. W efekcie złączki pękają, pojawia się rdza, pojawiają się wycieki i ryzyko zanieczyszczenia wody .

Jaki mosiądz może być stosowany do wody pitnej?

• Mosiądz bezołowiowy (ang. lead-free brass) o zawartości ołowiu poniżej 0,1%. Oznaczenia: np. CW511L, CuZn21Si3P lub DZR (Dezincification Resistant) dezynfekcjiodporny.
• Odporny na odcynkowanie – bezpieczny do wody pitnej. Oznaczenia: CW602N lub „DZR Brass”.

Status mosiądzu CW617N w kontekście instalacji wody pitnej.

Najbardziej obecnie popularny mosiądz, z którego wykonywana jest większość dostępnych na rynku złączek instalacyjnych jest przypadkiem szczególnym, gdyż może być stosowany do wody pitnej, o ile:

• zawiera dopuszczalny poziom ołowiu (zgodny z przepisami);
• przeszedł wymagane badania migracji metali ciężkich;
• ma atest higieniczny (np. PZH w Polsce, DVGW w Niemczech, WRAS w UK);

Ale uwaga:

• zawiera około 2,5–3% ołowiu – co coraz częściej nie spełnia nowych wymagań zdrowotnych (zwłaszcza w UE);
• od grudnia 2026 roku UE wprowadzi obowiązek ograniczenia ołowiu do poziomu 5 µg/l w wodzie pitnej (wcześniej było 10 µg/l) – to znacznie utrudni dopuszczenie mosiądzu CW617N bez dodatkowych badań;
• mosiądz CW617N nie jest w pełni odporny na korozję naprężeniową , a to ogranicza ten materiał w niektórych zastosowaniach, jak np. woda o dużej twardości, o wysokim stopniu zasolenia, z wysokim pH, zawartość chloru, zanieczyszczenia przemysłowe;
• zawartość cynku czyni go bardziej podatnym na odcynkowanie (czyli proces, w którym cynk jest wypłukiwany z powierzchni);

Co zatem stosować ?

W wymagających warunkach (np. chlorowana woda, wysoka temperatura, napięcia mechaniczne) należy stosować mosiądze odporne na odcynkowanie, np. CW602N, CW724R.

Firma SANHA już dziś oferuje złączki z bezołowiowego mosiądzu (CuSi/CW724R), takie jak seria Purafit® i Purapress®, które spełniają wymagania sanitarne i są gotowe na przyszłe regulacje.

Nasze złączki zapewniają nie tylko bezpieczną pracę instalacji, ale też odporność na typowe problemy starszych instalacji, jak dezynkryfikacja (odcynkowanie) i korozja naprężeniowa. To kluczowe, ponieważ często to właśnie małe elementy decydują o jakości całego systemu – ich ignorowanie może prowadzić do skażenia wody nawet w nowej instalacji.

Dlaczego warto wybrać złączki SANHA?

• Pełna zgodność z przepisami UE (obecnymi i nadchodzącymi);
• Bezołowiowe rozwiązania: złączki i przedłużki – wszystko z jednego, certyfikowanego źródła;
• Wsparcie techniczne i dokumentacja dostępna dla projektantów i wykonawców;
• Jakość potwierdzona certyfikatami;
• Idealne do nowych oraz przy modernizacjach istniejących instalacji;

Podsumowanie

W kontekście coraz surowszych przepisów dotyczących wody pitnej w Unii Europejskiej, inwestowanie w komponenty wykonane z bezołowiowego mosiądzu staje się nie tylko kwestią zgodności z prawem, ale również odpowiedzialności za zdrowie użytkowników. Systemy Purafit® i Purapress® oraz przedłużki bezołowiowe SANHA - to nowoczesne, certyfikowane rozwiązania, które pozwalają budować instalacje trwałe, bezpieczne i przygotowane na zmiany w legislacji.

Jarosław Czapliński
Menadżer Produktu SANHA Polska Sp. z o.o.