SPIUG - Czysty Ład Przemysłowy - NEWS

Czysty Ład Przemysłowy – nowe kierunki dla branży instalacyjno-grzewczej

26 lutego 2024 roku Komisja Europejska, po 100 dniach od objęcia urzędu, opublikowała oficjalne dokumenty dotyczące Czystego Ładu Przemysłowego. Inicjatywa ta ma na celu zwiększenie konkurencyjności przemysłu UE oraz jego odporności przy jednoczesnym przyspieszeniu dekarbonizacji.

Wśród kluczowych zagadnień uwzględnionych w komunikacie znalazły się kwestie istotne dla sektora instalacyjno-grzewczego:

• Elastyczność systemów energetycznych – m.in. podkreślono znaczenie energii słonecznej termicznej w odciążaniu sieci elektrycznych.
• Energia w przystępnej cenie – duży nacisk położono na produkcję energii na własne potrzeby oraz jej wytwarzanie na terenie UE.
• Magazynowanie energii – przyszłe przepisy mają uwzględniać wszystkie technologie magazynowania.
• Lokalne sieci ciepłownicze – energia słoneczna może odegrać kluczową rolę w ich dekarbonizacji.
• Strategia dotycząca ogrzewania i chłodzenia – zapowiedziano publikację tego istotnego dokumentu w 2026 roku.

Oto najważniejsze aspekty, które będą miały wpływ na przyszłość branży:

• Nowa strategia Czystego Ładu Przemysłowego skupia się na dwóch kluczowych obszarach: energochłonnych sektorach przemysłu oraz innowacyjnych, ekologicznych rozwiązaniach. Szczególnie istotne dla naszej branży są technologie związane z ogrzewaniem – pompy ciepła, systemy solarne i inne rozwiązania niskoemisyjne. To one mają stać się filarem konkurencyjności i wzrostu, a jednocześnie odegrać kluczową rolę w dekarbonizacji.
• Podobnie jak w przypadku Kompasu Konkurencyjności, wciąż brakuje jasnych i precyzyjnych rozwiązań. Choć mówi się o konieczności przyspieszenia transformacji energetycznej, to dopiero zapowiadana ustawa o akceleratorze dekarbonizacji przemysłowej ma przynieść realne działania. Planowane regulacje mają zostać wdrożone do końca roku.
• Niższe koszty energii: zwiększenie poziomu elektryfikacji z obecnych 21,3% do 32%. Instalacja 100 GW nowych mocy odnawialnych rocznie.
• W jaki sposób? Przyjęto Plan Działania na rzecz Przystępnej Cenowo Energii, który ma obniżyć koszty energii dla przemysłu, firm i gospodarstw domowych, przyspieszyć elektryfikację oraz zapewnić stabilność rynków gazu.

Jako przedstawiciele producentów urządzeń grzewczych i komponentów instalacyjnych SPiUG podkreśla, że kluczowe jest uwzględnienie pełnego spektrum dostępnych źródeł energii, a nie wyłącznie elektryczności. Dywersyfikacja to fundament bezpieczeństwa energetycznego.

• Usuwanie barier biurokratycznych: Kolejnym wyzwaniem, które wymaga pilnych działań, są skomplikowane i czasochłonne procedury związane z wydawaniem pozwoleń na inwestycje w transformację energetyczną. Ich uproszczenie to warunek konieczny dla skutecznej dekarbonizacji.
• Przyspieszenie dekarbonizacji przemysłu: Zapowiadana na IV kwartał 2025 roku ustawa o akceleratorze dekarbonizacji przemysłu ma umożliwić modernizację procesów produkcyjnych, co będzie miało kluczowe znaczenie m.in. dla sektora SHIP (Solar Heat for Industrial Processes).

Wzrost zapotrzebowania na czyste technologie

Cel

• 40% kluczowych komponentów dla produktów czystych technologii ma pochodzić z produkcji krajowej na rynku UE.
• Ograniczenie podatności produktów objętych Clean Industrial Deal na zagrożenia rynkowe.

Jak to osiągnąć?

• Nowe podejście do zamówień publicznych: W IV kwartale 2026 r. zostanie przeprowadzony przegląd Ram Zamówień Publicznych, który umożliwi wprowadzanie kryteriów pozacenowych, takich jak ślad węglowy czy efektywność energetyczna, do procedur przetargowych. Podobne mechanizmy mogą pojawić się również w zamówieniach prywatnych, co oznacza nowe wytyczne dotyczące etykietowania i certyfikacji produktów.
• Przejrzyste oznakowanie emisji CO₂: Rozporządzenie o akceleratorze przemysłowym (IV kwartał 2025 r.) wprowadzi dobrowolne etykietowanie emisji CO₂ dla produktów przemysłowych – na początek obejmie ono stal. Oznakowanie będzie bazować na jednolitych i uproszczonych metodach rozliczania emisji. Produkty będą oceniane w cyklu życia pod kątem ich intensywności emisji oraz śladu węglowego.
• Rola wodoru w transformacji energetycznej: W I kwartale 2025 r. wejdzie w życie akt delegowany w sprawie wodoru niskoemisyjnego, mający kluczowe znaczenie dla sektorów, w których elektryfikacja wciąż nie jest możliwa. Powstanie Unijny Bank Wodoru, który ma połączyć dostawców i odbiorców, co może otworzyć nowe możliwości rynkowe – być może także w sektorze ogrzewania.

Perspektywa SPiUG

Nowe regulacje stawiają na oznakowanie i selekcję produktów o korzystnych parametrach środowiskowych. To szybki sposób na zwiększenie popytu na ekologiczne technologie, jednak branża instalacyjno-grzewcza nie skorzysta na tych zmianach bezpośrednio. Co więcej, etykieta CO₂ będzie przypisana głównie do surowców, a nie gotowych urządzeń grzewczych, co oznacza, że kluczowe produkty naszej branży mogą pozostać poza tym systemem.

Instrumenty finansowe

Cel

• Uruchomienie inwestycji o wartości ponad 100 mld EUR na rozwój czystych technologii.

Jak to osiągnąć?

Komisja Europejska planuje wprowadzenie kilku kluczowych instrumentów finansowych:

• Ramy pomocy państwa w ramach Czystego Ładu dla Przemysłu (II kwartał 2025 r.) – wsparcie dla firm wdrażających ekologiczne technologie.
• Bank dekarbonizacji przemysłu (II kwartał 2026 r.) – mechanizm finansowania mający pobudzić inwestycje w niskoemisyjne rozwiązania.

Perspektywa SPiUG

Zapowiedzi brzmią ambitnie, ale kluczowe będzie to, czy rzeczywiście przyciągną one kapitał prywatny. Środki publiczne mogą stanowić impuls, ale ostateczny sukces zależy od tego, czy inwestorzy dostrzegą realne korzyści i stabilność regulacyjną.

Gospodarka o obiegu zamkniętym

Cel

•  Podwojenie wskaźnika wykorzystania materiałów pochodzących z recyklingu – wzrost z 11% do 24% do 2030 r.

Jak to osiągnąć?

• Lepszy dostęp do surowców: Unia Europejska planuje wdrożenie mechanizmu wspólnych zakupów i agregacji popytu poprzez Unijne Centrum Surowców Krytycznych (IV kwartał 2026 r.), aby ograniczyć zależność od niepewnych dostawców.
• Nowe regulacje: Akt o gospodarce o obiegu zamkniętym (IV kwartał 2026 r.) oraz plan prac dotyczący ekoprojektu (II kwartał 2025 r.), które mają zwiększyć efektywność wykorzystania surowców i przyspieszyć transformację.

Perspektywa SPiUG

Choć inicjatywa wydaje się krokiem w dobrym kierunku, warto monitorować potencjalne koszty finansowe i administracyjne dla firm. Wprowadzenie nowych regulacji może oznaczać większe obciążenia, dlatego kluczowe będzie znalezienie równowagi między ekologią a konkurencyjnością.

Skala globalna i partnerstwa międzynarodowe

Cel

•  Zdobycie największego udziału w globalnym rynku czystych technologii, którego wartość do 2035 r. osiągnie 2 biliony USD.

Jak to osiągnąć?

• Nowe partnerstwa handlowo-inwestycyjne – dywersyfikacja łańcuchów dostaw i zawieranie korzystnych umów międzynarodowych.
• Ochrona europejskiego przemysłu – wdrożenie mechanizmów przeciwdziałających nieuczciwej konkurencji.
• Reforma CBAM (III kwartał 2025 r.) – uproszczenie mechanizmu i ocena jego wpływu na eksport europejskich produktów.

Perspektywa SPiUG

Rozszerzenie CBAM na kolejne sektory i produkty o niższym poziomie przetworzenia mogłoby wzmocnić unijny rynek i uczynić go bardziej konkurencyjnym.

Umiejętności

Cel

•  Zmniejszenie deficytu wykwalifikowanych pracowników w co najmniej 5 krajach UE.

Jak to osiągnąć?

• Unia umiejętności (I kwartał 2025 r.) – 90 mln euro z programu Erasmus+ na rozwój kompetencji w strategicznych sektorach.
• Łatwiejsze uznawanie kwalifikacji – możliwość przenoszenia umiejętności między państwami członkowskimi.
• Większe zachęty dla firm – przegląd zasad pomocy państwa, by zwiększyć inwestycje w szkolenia i rekrutację.
• Leasing socjalny dla czystych technologii – państwa członkowskie otrzymają wytyczne dotyczące wsparcia finansowego dla obywateli na dostęp do pomp ciepła, pojazdów elektrycznych i innych ekologicznych rozwiązań.

Perspektywa SPiUG

Dla branży instalacyjno-grzewczej kluczowe będzie dostosowanie strategii rozwoju kompetencji do tych inicjatyw.

Dodatkowo - Pakiet upraszczający

• CSRD obejmie mniej firm – obowiązek raportowania zrównoważonego rozwoju (CSRD) zostanie ograniczony wyłącznie do największych przedsiębiorstw – tych, które zatrudniają ponad 100 pracowników i osiągają przychody netto powyżej 450 mln euro. To ogromna zmiana, bo według WWF aż 85% firm przestanie podlegać tym regulacjom.
• Łagodniejsze podejście do transformacji klimatycznej – w nowej wersji przepisów firmy nie będą już zobowiązane do realnego wdrażania planów transformacji klimatycznej, a jedynie do ich przyjęcia na poziomie formalnym.

Źródło: Notatka prasowa SPiUG, Warszawa, 26 lutego 2025