Panele fotowoltaiczne – czy użytkownik musi bać się pożaru?

Odnawialne źródła energii znane są i wykorzystywane od lat. Oczywiście nie każdy właściciel domu decyduje się na urządzenia, których praca jest oparta na tych zasobach, ponieważ ogranicza go ich dostępność lub koszty instalacji. Nie da się ukryć, że w dobie wahań cen prądu, coraz większą popularnością cieszą się panele fotowoltaiczne. Nie jest to jedyny powód ich popularności — idea wykorzystania energii ze słońca towarzyszy ludzkości od dawna. Fotoogniwa zasilają wiele urządzeń, np. lampki ogrodowe, zegarki, czy eko ładowarki. Wytwarzana w tym wypadku energia jest niewielka, ale jednak darmowa. Dlaczego zatem nie wykorzystać promieniowania słonecznego do wytworzenia większej ilości energii elektrycznej? Okazuje się, że panele fotowoltaiczne są do tego stworzone. Wiele osób boi się jednak tego, że mogą doprowadzić do pożaru. Czy słusznie? Na to pytanie odpowiadamy w dzisiejszym artykule.

Z artykułu dowiesz się:

1. Czy panele fotowoltaiczne mogą doprowadzić do pożaru?
2. Jakie zabezpieczenia stosowane są w panelach fotowoltaicznych?
3. Jak gasić panele, jeśli dojdzie do pożaru budynku?

Postępujący spadek cen produkcji energii elektrycznej w przypadku montażu paneli fotowoltaicznych spowodował, że wzrosło zainteresowanie tym rozwiązaniem, szczególnie w gospodarstwach domowych. Wpływ na to miał nie tylko postęp technologiczny, ale również szereg dopłat i atrakcyjnych kredytów, dzięki którym instalacja systemu fotowoltaicznego była tańsza. Nic zatem dziwnego, że coraz częściej widuje się panele fotowoltaiczne na dachach polskich domów. Instalacja znacznie obniża rachunki za energię elektryczną, co zapewne ma niebagatelne znaczenie.
Mając na uwadze fakt, że wiele osób boi się montażu instalacji fotowoltaicznej ze względu na pojawiające się informacje o pożarach domów, których teoretycznie jest przyczyną, w dalszej części wpisu odpowiadamy na pytanie, czy może dojść do pożaru przez panele fotowoltaiczne, jakie zabezpieczenia się w nich znajdują oraz jak gasić panele, jeśli dojdzie do pożaru budynku?

Czy panele fotowoltaiczne mogą doprowadzić do pożaru?

Chcąc poznać odpowiedź na pytanie, czy panele fotowoltaiczne mogą doprowadzić do pożaru, warto zapoznać się ze statystykami Komendy Głównej Państwowej Straży Pożarnej. Dane, jakie przedstawiła, pokazują, że w 2019 roku na terenie kraju odnotowano 153 520 pożarów, spośród których 31 994 to pożary budynków mieszkalnych, w tym 16 086 to pożary domów jednorodzinnych czyli 10%. Dane pokazują, że do pożarów budynków mieszkalnych dochodzi rzadko, jednak to w nich pojawia się najwięcej ofiar (około 95%), co oznacza, że warto przygotować dom lub mieszkanie w zakresie ryzyka pożarowego.
Statystyki Straży Pożarnej mówią także, że do pożarów z powodu "wady urządzeń i instalacji elektrycznych" doszło w 5 773 przypadkach, co daje 18% pożarów w budynkach mieszkalnych. W większości przypadków powodem pożaru była przestarzała instalacja elektryczna.
Biorąc powyższe pod uwagę — skąd obawy, że do pożarów dochodzi z powodu instalacji fotowoltaicznej? Punktem odniesienia mogą być badania, jakie prowadzą niezależne instytuty badawcze. Do tej pory w naszym kraju nie były prowadzone takie badania. Badania przeprowadzone w niemieckim instytucie TÜV Rheinland lub brytyjskim BRE National Solar Centre pokazują, że ilość pożarów, które wywołała instalacja fotowoltaiczna można mierzyć w promilach (promil to jedna dziesiętna procenta). Oznacza to, że jeśli system fotowoltaiczny jest wykonany prawidłowo zarówno pod względem projektu, jak i instalacji, panele są bezpieczne dla użytkownika i domostwa.
Oczywiście instalacja fotowoltaiczna, jak każdy system, który produkuje prąd, może ulec awarii i w konsekwencji zapaleniu. Do najprawdopodobniejszych przyczyn pożaru należą:

• zwarcie instalacji, jeśli panele są słabej jakości lub nieprawidłowo dobrano zabezpieczenia elektryczne systemu;
• uderzenie pioruna;
• nieumiejętne rozłączenie instalacji fotowoltaicznej;
• złe wykonanie instalacji fotowoltaicznej, np. dobór złych wtyczek, przewodów lub brak zabezpieczeń, np. wyłączników lub bezpieczników.

Jakie zabezpieczenia stosowane są w panelach fotowoltaicznych?

Wybierając instalację fotowoltaiczną, która ma "bardzo atrakcyjną cenę" lub montaż "po kosztach", należy mieć na uwadze, że może ona być zagrożeniem dla domostwa i jego mieszkańców. 
Decydując się na montaż instalacji fotowoltaicznej, należy zawsze prosić o pomoc fachowca, który zamontuje panele i cały system zgodnie z projektem. Każda instalacja fotowoltaiczna powinna mieć prawidłowo dobrane zabezpieczenia, nie tylko w części, w której przepływa prąd zmienny, ale również w tej części, w której występuje prąd stały (od paneli do falownika). W tym miejscu pojawia się wysokie napięcie, a co za tym idzie — ryzyko porażenia prądem. 
Wybierając elementy systemu, które mają zabezpieczać instalację fotowoltaiczną przed pożarem i innymi awariami, należy mieć na uwadze, że następuje to na etapie przygotowywania projektu. W instalacji fotowoltaicznej stosuje się zabezpieczenia nadprądowe (wyłączniki albo bezpieczniki), rozłączniki, a także ograniczniki przepięć. Dzięki nim możliwe jest zabezpieczenie instalacji, jeśli dojdzie do jej uszkodzenia. Wspomniane zabezpieczenia pozwalają także bez obaw prowadzić prace serwisowe, a jeśli dojdzie do pożaru budynku, ograniczają również ryzyko porażenia prądem. 
W systemach fotowoltaicznych coraz częściej stosowane są tzw. optymalizatory mocy, które są podłączone bezpośrednio do każdego panelu. Jeśli w instalacji dojdzie do zaniku napięcia zasilającego lub odłączenia falownika, zmniejszają napięcie paneli do 1V.

Jak gasić panele, jeśli dojdzie do pożaru budynku?

Inwestorzy decydujący się na panele fotowoltaiczne powinni także nabyć gaśnicę proszkową, która zawiera co najmniej 4 kg proszku gaśniczego, który umożliwia bezpieczne gaszenie instalacji elektrycznych z niewielkiej odległości — co najmniej 1 metra. Gaśnicę tę warto umieścić przy falowniku oraz urządzeniu zabezpieczającym instalację. Choć w Polsce nie ma obowiązku posiadania gaśnicy w domu, warto ją mieć dla własnego bezpieczeństwa.
Kolejnym aspektem, który warto mieć na uwadze, jest organizacja akcji gaśniczej w przypadku pożaru budynku, na którym znajdują się panele fotowoltaiczne. Na szczęście strażacy są szkoleni w tym aspekcie, dzięki czemu wiedzą, jak postępować w przypadku takiego pożaru. Na początku robią rozpoznanie i odłączają dopływ prądu. Ograniczają tym samym ryzyko porażenia prądem domowników i strażaków, szczególnie że do gaszenia pożarów najczęściej wykorzystuje się wodę.

Podsumowanie

Moduły fotowoltaiczne nie są łatwo zapalne, dzięki czemu nie przyczyniają się do rozprzestrzeniania się ognia. Dlatego też, nawet jeśli dojdzie do pożaru budynku, środki gaśnicze podaje się na nie jedynie w przypadku, jeśli ogień znajduje się na dachu.

Autor: Aneta Wojtczak

Przeczytaj także:

• Co to jest fotowoltaika?
• Montaż paneli fotowoltaicznych – na dachu czy ziemi?

Zapraszamy także na tematyczne e-szkolenie IK:

Instal-Konsorcjum — Twój sprawdzony Partner!