SPIUG proponuje program wsparcia

Od około roku można zaobserwować intensywne działania na rzecz wsparcia rozwoju rynku pomp ciepła w Polsce. Oczywiście już wcześniej związane z nimi środowiska działały na rzecz należnego umiejscowienia tej technologii wśród Odnawialnych Źródeł Energii.

Jednym z ostatnich spotkań w tym zakresie była konferencja tzw. wysokiego szczebla pt. „Polski cel w zakresie odnawialnych źródeł energii a wykorzystanie pomp ciepła: perspektywa krajowa i europejska”, która została zorganizowana przez Europejskie Stowarzyszenie Pomp Ciepła (EHPA) przy wsparciu Polskiej Organizacji Rozwoju Technologii Pomp Ciepła (PORT PC).

Konferencja, która odbyła się 18 października 2011 r. w siedzibie Stałego Przedstawicielstwa RP przy UE w Brukseli, była objęta patronatem polskiej prezydencji oraz wsparciem pana Bogdana Marcinkiewicza, posła do Parlamentu Europejskiego, oraz Intelligent Energy Europe i SEPEMO.

W spotkaniu wziął udział Prezes SPIUG (Stowarzyszenia Producentów i Importerów Urządzeń Grzewczych), który w dyskusji zaprezentował stanowisko środowiska, oparte na informacjach uzyskanych zarówno od członków SPIUG, jak i ekspertów z PORT PC i Polskiego Stowarzyszenia Pomp Ciepła.

W wyniku rozmów przeprowadzonych przy okazji konferencji, Stowarzyszenie Producentów i Importerów Urządzeń Grzewczych przygotowało STANOWISKO SPIUG, DOTYCZĄCE PRZYGOTOWANIA PROGRAMU WSPARCIA DLA POMP CIEPŁA PRZEZ MINISTERSTWO GOSPODARKI, które zostało przekazane do Departamentu Energetyki Ministerstwa Gospodarki – jednostki zajmującej się przygotowaniem odpowiednich regulacji dla wsparcia rozwoju pomp ciepła w Polsce.

Dokument został przekazany do Ministerstwa Gospodarki 26 października 2011 r. Biorąc pod uwagę deklaracje przedstawicieli władzy co do gotowości wsparcia rozwoju pomp ciepła w Polsce, SPIUG wskazał w swoim dokumencie na aspekty, które powinny być wzięte pod uwagę przy tworzeniu takiego systemu.

Niniejsze stanowisko nie jest studium opłacalności stosowania pomp ciepła w technice grzewczej, ani nie ma na celu przedstawienia zalet technicznych tej technologii uzyskiwania ciepła, ponieważ praktyczne przykłady z innych krajów, bardziej zaawansowanych w stosowaniu tej technologii, są najlepsza rekomendacją dla tego źródła energii. Ma natomiast na celu przekazanie do Ministerstwa Gospodarki opinii na temat efektywnego zastosowania technologii pomp ciepła w technice grzewcze, oraz optymalnych warunków brzegowych dla stworzenia programu, który nie budziłby kontrowersji wśród osób zajmujących się tematem pomp ciepła zawodowo. Informacje zawierające dokładne wyliczenia oraz przykłady parametrów i warunków brzegowych powstają według naszej wiedzy w kilku innych ośrodkach, będących w bezpośrednim kontakcie z Ministerstwem Gospodarki, takich jak Polskie Stowarzyszenie Pomp Ciepła oraz PORT PC. Z tego powodu SPIUG nie chce dublować pewnych przygotowywanych obecnie propozycji w tym zakresie, lecz chce zwrócić uwagę na najważniejsze naszym zdaniem aspekty, które powinny być uwzględnione w przyszłym, przygotowywanym przez Ministerstwo Gospodarki programie.

SPIUG jest zdania, że konstruktywna opinia przekazana do twórcy i koordynatora projektu pomoże Ministerstwu Gospodarki przy budowaniu założeń Programu wsparcia dla rozwoju pomp ciepła tak, aby w przyszłości była jak najmniejsza konieczność wprowadzania jego modyfikacji i zmian.

Środowisko instalacyjno-grzewcze z zadowoleniem przyjęło pierwsze informacje na temat zainteresowanie Ministerstwa Gospodarki rozwojem zastosowania pomp ciepła w Polsce i koniecznością opracowania systemu wsparcia dla OZE. Byłby on skierowany zarówno do indywidualnych i wspólnotowych użytkowników końcowych urządzeń wytwarzających ciepło i ciepłą wodę użytkową przy wykorzystaniu energii geotermii płytkiej, wody i powietrza, jak i większych tego typu instalacji, stosowanych w obiektach publicznych i przemysłowych. Byłby to krok we właściwym kierunku wsparcia rozwoju OZE w zakresie energetyki rozproszonej – w tym wypadku wykorzystania ciepła pochodzącego z geotermii płytkiej, ciepła zawartego w wodzie i powietrzu .

Jesteśmy pewni, że pomoc SPIUG oraz innych podobnych organizacji, zaangażowanych w rozwój zastosowania czystej energii w technice cieplnej, przyczyni się do stworzenia efektywnego systemu wsparcia dla pomp ciepła i pozwoli zaplanować bardziej skuteczne instrumenty wsparcia dla stosowania innych technologii grzewczych opartych o czystą energię.

W wielu krajach Europy został dostrzeżony potencjał dla wykorzystania pomp ciepła jako źródła do redukcji emisji CO2, oszczędzania energii i wdrażania dyrektywy 2009/28/WE w zakresie promowania odnawialnych źródeł energii.

Ponadto, dyrektywa EPBD 2010/31/UE w sprawie charakterystyki energetycznej budynków zapewnia możliwość szerokiego stosowania systemów grzewczych z wykorzystaniem różnych typów pomp ciepła. Zgodnie z Art. 6 pkt 1 na państwa członkowskie UE jest nałożony obowiązek zapewnienia dla wszystkich nowych budynków, że przed rozpoczęciem realizacji inwestycji powinny być rozpatrzone i wzięte pod uwagę zdecentralizowane systemy dostawy energii oparte na energii z OZE, kogeneracja, ogrzewanie, chłodzenie lokalne lub blokowe oraz pompy ciepła.

Z tego powodu ważną kwestią jest właściwy wybór technologii i wspieranie optymalnych technologii korzystających z OZE do ogrzewania budynków i uzyskiwania ciepłej wody użytkowej.

Planowane przez Ministerstwo Gospodarki działania w tym kierunku doskonale wpisałyby się w politykę wdrażania dyrektyw UE na terenie naszego kraju, a naszą rola jest pomoc, aby wdrażany program był jak najbliższy oczekiwaniom jego beneficjentów. Wspominał o tym m.in. wicepremier i Minister Gospodarki Waldemar Pawlak podczas zorganizowanego przez naszych kolegów z PORT PC spotkania w Ministerstwie Gospodarki, które odbyło się w czerwcu 2011 r., oraz podczas Konferencji OZE Green Power 2011 w październiku br.

SPIUG stoi na stanowisku, że pompy ciepła powinny być objęte programem wsparcia wszędzie tam, gdzie ich zastosowanie jest uzasadnione z technicznego i ekonomicznego punktu widzenia. Zdaniem członków SPIUG, podstawowym założeniem programu powinien być rozwój segmentu rynku energetyki cieplnej, gwarantującego szerokie zastosowanie OZE oraz ograniczenie emisji CO2 i pyłu. Najlepszą promocją danej technologii jest przykład dobrego jej zastosowania. Z tego powodu należy przyjąć pewne ograniczenia co do obszarów zastosowania pomp ciepła, które podlegałyby programowi wsparcia, czyli wspierać projekty, gdzie zastosowanie pomp ciepła ma sens.

Drugą kwestią są procedury które trzeba będzie spełnić, aby skorzystać z programu wsparcia. Opierając się na doświadczeniach innych tego typu programów dla OZE, należałoby przyjąć wariant obsługi finansowej gwarantujący wykorzystanie środków w jak największym stopniu przez beneficjentów, a w jak najmniejszej części na obsługę finansową projektu.

Kolejną kwestią jest propozycja zróżnicowania poziomu wsparcia w zależności od efektu energetycznego, który byłby możliwy do uzyskania w wyniku zastosowania pompy ciepła (ale według prostych kryteriów zrozumiałych również dla urzędników). Chodzi tutaj głównie o promowanie nowoczesnych technologii gwarantujących wymierną oszczędność energii i emisji gazów. Ponadto, ważnym kryterium, które mogłoby być szczególnie promowane, jest skuteczne połączenie pompy ciepła z innymi źródłami OZE oraz efektywnymi energetycznie innymi źródłami ciepła, jak np. kotły kondensacyjne gazowe lub olejowe, oraz wszechstronne wykorzystanie pomp ciepła, tj. ogrzewanie, chłodzenie i zapewnienie ciepłej wody użytkowej.

Należy tutaj zaznaczyć, że programy wsparcia dla pomp ciepła powinny być ukierunkowane na inwestora, który byłby beneficjentem takiego programu, tak aby ograniczyć wszelkie koszty „manipulacyjne” instytucji pośredniczących w jego realizacji.

Następną kwestią, która powinna być wzięta pod uwagę, jest wybór grupy docelowej, w której mógłby być zastosowany program wsparcia. Powinni skorzystać z niego klienci indywidualni, posiadający prawo do nieruchomości, a także wspólnoty mieszkaniowe bez ograniczenia wynikającego np. z położenia w obszarze działania sieci ciepłowniczych.

System powinien obejmować zarówno zastosowanie w wypadku instalacji w nowych budynkach, jak i w budynkach podlegających renowacji. W tym przypadku należy zwrócić uwagę, że ciężka konstrukcja budynków stawianych przed laty pozwala na spora akumulację energii cieplnej, co równocześnie można wykorzystać do dalszej oszczędności tzw. energii zasilania w godzinach szczytu energetycznego. W tym wypadku jednak konieczna jest ich modernizacja pod katem termoizolacji, aby maksymalnie zredukować straty ciepła.

Program powinien dotyczyć pomp ciepła wykorzystywanych zarówno do wytwarzania ciepła, jak i ciepłej wody użytkowej. Ze względu na dynamiczny rozwój technologii, powinno się przewidzieć też zastosowanie pomp ciepła o małej mocy do wytwarzania chłodu, tak jak ma to miejsce w dużych instalacjach. Projekt powinien jasno określać kryteria techniczne zastosowania danej pompy ciepła.

Należy włączyć powietrzne pompy ciepła do przygotowania ciepłej wody, co jest logicznym krokiem w kierunku poszerzenia możliwości ich zastosowania. Pompy ciepła wykorzystywane do przygotowania ciepłej wody powinny być traktowane na równi z systemami solarnymi, gdyż – przy niższych kosztach inwestycyjnych – stanowią alternatywę w przypadkach, gdy brak jest technicznych możliwości montażu kolektorów słonecznych. System wsparcia pomp ciepła likwidowałby bariery i umożliwiał wykorzystanie odnawialnych źródeł energii sporej grupie społeczeństwa. W tym przypadku oczywiście konieczne jest przygotowanie odpowiednich kryteriów.

Montażu instalacji mógłby dokonać wykonawca, który m.in. posiada certyfikat/świadectwo w zakresie doboru i montażu instalacji pomp ciepła. Należy zwrócić uwagę na to, że jak dotąd nie istnieją żadne prawne uwarunkowania precyzujące nadawanie takich certyfikatów przez producentów, co w praktyce oznacza, że może dostać je każdy instalator posiadający uprawnienia dotyczące instalacji. Obecnie jednym z priorytetów dla najbliższych działań SPIUG jest aktywny udział w definiowaniu przepisów wykonawczych, koniecznych dla Dyrektywy 2009/28/WE, gdzie mogą być określone konieczne wymagania. Tymczasem każdy z szanujących się producentów ma swój system szkoleń i sprawdzania kwalifikacji, które z zasady różnią się między sobą tylko w szczegółach. W interesie producentów jest udzielanie uprawnień tylko najlepszym, którzy będą w stanie prawidłowo dobrać i zamontować instalację, co jest warunkiem jej dobrego funkcjonowania.

Pewnym działaniem pobocznym przed wprowadzeniem programu wsparcia dla pomp ciepła jest edukacja i informacja. Mogłaby ona polegać np. na stworzeniu i przeprowadzeniu akcji informacyjnych dla potencjalnych klientów – beneficjentów projektu, ale też, lub przede wszystkim, dla urzędników, projektantów, instalatorów i branżystów. Koniecznością byłoby przeprowadzenie akcji edukacji ekologicznej, skierowanej do społeczeństwa, a dotyczącej zastosowania pomp ciepła oraz innych nowych technologii z dziedzin energetyki rozproszonej i innych odnawialnych źródeł energii. Wartym uwagi rozwiązanie byłby system monitoringu mocy włączanych do eksploatacji indywidualnych urządzeń grzewczych opartych o OZE, w tym pomp ciepła i kolektorów słonecznych. Jesteśmy pewni, ze w ten sposób można znacznie poprawić statystyki w zakresie wytwarzanej z OZE całkowitej energii pierwotnej.

Pełny tekst STANOWISKA SPIUG, DOTYCZĄCEGO PRZYGOTOWANIA PROGRAMU WSPARCIA DLA POMP CIEPŁA PRZEZ MINISTERSTWO GOSPODARKI, można znaleźć na stronie www.spiug.pl.

Janusz Starościk – Prezes Zarządu SPIUG